Historia

Historia miejscowości tworzących obecnie gminę Komprachcice jest ściśle związana z Opolem i historycznymi losami Śląska Opolskiego. Od początku swych udokumentowanych dziejów – a liczą one ponad 700 lat – wsie te zawsze opisywane były jako wioski podmiejskie i choć w ciągu wieków Opole wchłonęło w swoje granice wiele podobnych przedmieść, akurat te wsie ocalały, jako niezależne miejscowości. Wraz z całym Śląskiem wsie obecnej gminy Komprachcice przeszły burzliwą historię: zmiany przynależności państwowej i władzy zwierzchniej, kolejne fale osadnictwa, wielkie wojny religijne, epidemie. Zmieniała się także organizacja administracji oraz właściciele poszczególnych miejscowości i przynależnych do nich folwarków.

Pierwsze informacje o Ochodzach i Dziekaństwie odnaleźć można w dokumencie w roku 1295, mocą którego biskup wrocławski Jan Ronka wraz z księciem opolskim Bolkiem I wyznaczył nowe granice dóbr kościelnych. Porozumienie lokalizowało Ochodze w granicach parafii św. Stanisława w Chrząszczycach. Dziekaństwo zaś wyznaczone zostało jako uposażenie dziekana kolegiaty św. Krzyża w Opolu. Dzisiejsza nazwa tej wsi zachowała pamięć po tamtych stosunkach własnościowych. Stan opisany w dokumencie obowiązywał przez kilka stuleci – aż do sekularyzacji dóbr kościelnych w pocz. XIX wieku.

Domecko, Żerkowice i Chmielowice wiązane są „alodiami” (dziedzicznymi lennami) położonymi nieopodal Opola. Wspomina o „alodiach” nie tylko porozumienie z 1295 r. ale także i późniejsze protokoły z wizytacji biskupów wrocławskich.

W 1996 r. 700 – lecie istnienia obchodziło Domecko. Rok wcześniej z Ochodzami i Dziekaństwem podobne jubileusze fetowały również Żerkowice i Chmielowice. Tę ostatnią wieś wzmiankowano po raz pierwszy w roku 1386 w umowie kupna. Sprzedającym wieś był Tomasz Bischofshaim, kupującym zaś Gregor Gassowiecz. obaj byli przedstawicielami znanych rodów śląskich. Z sumy jaka przyszło zapłacić nowemu właścicielowi wnioskować należy, że Chmielowice były dość znaczną posiadłością, liczącą około 250 ha pow. gruntów rolnych.

Wawelno, Polska Nowa Wieś i Komprachcice pod względem organizacji kościelnej należały do kolegiaty w Niemodlinie. W dotyczącym tej kolegiaty dokumencie z 1302 r. wzmiankowana jest Villa Gumpertii, czyli wieś należąca do zapewne niemieckiego rycerza o imieniu Gumpert – prawdopodobnie dzisiejsze Komprachcice.

W wiekach XV, XVI i XVII nazwy opisywanych wsi pojawiają się już w wielu dokumentach, ale prostych mieszkańców wsi poznajemy dopiero z zachowanych XVIII – wiecznych ksiąg parafialnych z Chrząszczyc i z opolskiej kolegiaty. Znajdujemy w nich wiele nazwisk spotykanych na tym terenie do dzisiaj.

W 1816 r. Opole zostaje stolicą rejencji. Był to przełomowy moment w dziejach nie tylko miasta ale i sąsiadujących z nim wsi. Nastąpił okres względnej stabilizacji politycznej i ustrojowej, raz tylko przerwany na skutek klęski głodu i epidemii tyfusu w 1848 r.  i wywołanymi przez nie niepokojami społecznymi. Powstały zakłady przemysłowe związane z lokalną gospodarką – młyny i tartaki. Upowszechniało się szkolnictwo – w 1842 r. powstała szkoła w Chmielowicach, w 1881 r. otwarta została szkoła w Ochodzach. W 1887 r. przez Chmielowice, Komprachcice  i Polską Nową Wieś ruszyły pierwsze pociągi z Opola do Nysy. W 1910 r. w leśniczówce w Ochodzach zadzwonił pierwszy telefon. Wkrótce pojawili się rowerzyści, motocykliści, a po nich  - pierwsze samochody, które od 1930 r. jeździły już po nowej drodze zbudowanej z Ochodz do Komprachcic. W tym samym mniej więcej okresie zabłysły na tym terenie pierwsze żarówki elektryczne. Cywilizacja techniczna radykalnie zmieniła wygląd poszczególnych wsi. Po pierwszej wojnie światowej zniknęły ostatnie chałupy kryte strzechą, a powstałe nowe układy ulic i placów przetrwały właśnie do dziś.

Na początku lat trzydziestych dzisiejsza gmina Komprachcice przeżyła prawdziwą eksplozję demograficzną; na jej terenie przesiedlono setki osób z wiosek przeznaczonych do zatopienia, pod powstające właśnie Jezioro Turawskie. W ciągu niewielu lat liczba mieszkańców niektórych miejscowości zwiększyła się ponad dwukrotnie. Przyśpieszony rozwój ekonomiczny, komunikacyjny i techniczny przyniósł wielki skok cywilizacyjny całego obszaru. Można przyjąć, że właśnie wtedy wykształciły się, kultywowane do dziś, formy  życia społecznego charakterystyczne dla każdej z miejscowości gminy Komprachcice.